قرآن و اهل بيت عليهم السلام رمزماندگاري

سؤالخواب روزه‌دار فقط در ماه رمضان عبادت محسوب می‌شود یا شامل همه ماه‌هاست؟روایاتی خواب روزه‌دار را عبادت شمرده شده است. خداوند با عبادت دانستن خواب روزه‌دار، اهمیت روزه‌داری را بر همگان روشن می‌سازد. در روایات تصریح به عبادت بودن خواب روزه‌دار در ماه رمضان نشده است، می‌توان گفت خواب روزه‌داران در همه ماه‌ها عبادت است؛ چه ماه رمضان و روزه واجب باشد و چه در دیگر ماه‌ها و روزه‌های مستحبی.متن روایتامام صادق(ع) از پدرانش از رسول خدا(ص):«نَوْمُ الصَّائِمِ عِبَادَه وَ نَفَسُهُ تَسْبِيحٌ[۱]خواب روزه‌دار عبادت و نفس کشیدنش تسبیح است.»کلینی در کتاب الکافی،[۲] برقی در کتاب المحاسن[۳] و شیخ صدوق در کتاب ثواب الاعمال[۴] نیز این روایت را آورده‌اند.منابع↑ حميرى، عبدالله، قرب الإسناد، قم، مؤسسه آل البیت، چاپ اول، ۱۴۱۳ق، ص۹۵، ۳۲۴.↑ کلینی، محمد، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ ق، ج۴، ص۶۴.↑ برقی، احمد بن محمد، المحاسن، قم، دار الکتب الاسلامیه، چاپ دوم، ۱۳۷۱ ق، ج۱، ص۷۲.↑ ابن بابویه، محمد، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، قم، دار الشریف الرضی للنشر، چاپ دوم، ۱۴۰۶ ق، ص۵۱. قرآن و اهل بيت عليهم السلام رمزماندگاري...ادامه مطلب

سؤالوقتی ما معانی کلمات قرآن را نمی‌دانیم آیا خواندن آن فایده‌ای دارد؟بهروری از قرآن چهار مرحله جداگانه دارد و هر کدام پاداش و اثر معنوی خاص خود را خواهد داشت: یک) نگاه کردن به قرآن؛ دو) خواندن قرآن؛ سه) تدبر در معانی قرآن؛ چهار) عمل به قرآن.هر کسی به فراخور توان خود از قرآن بهره می‌برد. کسی که توان روخوانی قرآن را ندارد، با نگاه کردن به قرآن پاداش نگاه کردن را می‌برد. کسی که می‌تواند قرآن را بخواند، پاداش نگاه کردن و تلاوت را دارد. کسی که تدبر و عمل دارد، پاداش هر چهار مرحله را دارد.کسانی که معانی قرآن را نمی‌دانند با خواندن قرآن دو پاداش نگاه و تلاوت را می‌برند و با عمل به دستورات دینی هم، ثواب عمل به قرآن را خواهند داشت و تلاوت قرآن برای افرادی که توان درک معانی آن را ندارند، بی‌فایده نخواهد شد.نگاه کردن به قرآن کریمروایات اسلامی نگاه کردن به صفحات قرآن را عبادت دانسته است. حتی حافظ قرآن و قاری قرآن هم اگر به صفحات قرآن نگاه کند، پاداش می‌برد. اگر کسی سواد لازم برای خواندن قرآن هم نداشته باشد، می‌تواند وضو گرفته و قرآن را باز کند و به نوشته‌هایش نگاه کند و پاداش الهی نصیبش شود.ابی ذر غفاری از رسول خدا(ص) نقل می‌کند که فرمود: «وَ النَّظَرُ فِي الصَّحِيفَةِ يَعْنِي صَحِيفَةَ الْقُرْآنِ عِبَادَة؛ نگاه کردن در قرآن عبادت است.»[۱]امام زین العابدین(ع) فرمود: «وَ النَّظَرُ إِلَى الْمُصْحَفِ مِنْ غَيْرِ قِرَاءَةٍ عِبَادَة؛ نگاه کردن به قرآن بدون آن که بخواند، عبادت است.»[۲]امام صادق(ع) به حافظ قرآن توصیه کرده است که به جای خواندن قرآن از حفظ، آن را از روی قرآن بخواند و نگاه کردن به خود قرآن را با فضیلت‌ترین عبادت دانسته است.[۳]افرادی که توانایی روخوانی قرآن را ندارند، می‌توانند با قرآن و اهل بيت عليهم السلام رمزماندگاري...ادامه مطلب

سؤالآیا داستان تسبیح فاطمه زهرا(س) در کتاب داستان راستان معتبر است؟داستان تسبیحات حضرت زهرا(س)، به ماجرای درخواست خدمتکار توسط فاطمه(س) از پیامبر اکرم(ص) اشاره دارد. در این ماجرا حضرت فاطمه، از پیامبر می‌خواهد برای کمک در کارهای خانه، خدمتکاری به ایشان داده شود. پیامبر در ازای این درخواست تسبیحاتی به دخترشان آموزش می‌دهد که به تسبیحات حضرت زهرا(س) شهرت پیدا کرده است. این ماجرا در منابع مختلف و معتبر شیعه و اهل سنت نقل شده است.قبل از خوابیدن و گفتن ذکر «سبحان‌اللَّه» سی و سه مرتبه، ذکر «الحمد للَّه» سی و سه مرتبه و ذکر «اللَّه اکبر» سی و چهار مرتبه، کیفیت این تسبیحات است.آموزش تسبیحات به فاطمه زهرا(س)شیخ صدوق ماجرای ذکر تسبیحات در ازای درخواست خدمتکار برای حضرت زهرا(س) را نقل کرده است. جریان آموزش این تسبیحات به فاطمه زهرا به نقل امام علی(ع) چنین است:حضرت علی(ع) به مردی از بنی‌سعد فرمود: بگذار تا قصه‌ای درباره خودم و فاطمه برایت بگویم: فاطمه در میان خانواده رسول خدا(ص) از محبوب‌ترین افراد بود. او با مَشک به قدری آب می‌آورد که اثر آن در سینه‌اش به جای مانده بود و به قدری با آسیاب کار می‌کرد که دست‌هایش پینه بسته بود و به قدری خانه را جارو می‌کرد که گرد و غبار بر لباس‌هایش می‌نشست، و به قدری در زیر دیگ آتش می‌افروخت که لباس‌هایش سیاه و چرکین می‌شد. او به سبب این کارها دچار زحمت و رنج شدیدی شده بود. یک روز به فاطمه گفتم: کاش نزد پیامبر می‌رفتی و از آن حضرت تقاضا می‌کردی که خادمی برایت در نظر بگیرد تا در کارهای خانه به تو کمک نماید.هنگامی که فاطمه برای بیان این تقاضا به حضور پیامبر رفت دید که عده‌ای در اطراف پیامبر نشسته و با او مشغول گفتگو هستند. بنابراین خجالت کشید و مراجعت نمود قرآن و اهل بيت عليهم السلام رمزماندگاري...ادامه مطلب

سؤالآیا دلایل عقلی بر لزوم بعثت انبیا وجود دارد؟خداوند با فرستادن پیامبران سیر حرکت انسان به کمال را برایش تعیین می‌کند. عقل حکم می‌کند خداوندی که آفریدگار انسان است و از نیازهای گوناگون او اطلاع دارد راهنمای او باشد. خداوند از طریق وحی و به وسیله پیامبران به تکامل و رشد او کمک می‌کند. انسان به تنهایی نمی‌تواند قوانینی برای خود وضع کند که برای رسیدن به سعادت کافی باشد. حتما در جهت وضع قوانین برای زندگی بهتر خود، نیازمند آیین و رهنمودهای الهی است.ضرورت بعثت انبیاء برای تکامل بشرانسان مانند سایر موجودات کمال‌طلب است؛ امّا کمال حقیقی او از سنخ کمالات مادی و طبیعی نیست؛ بلکه تکامل انسانی او در حقیقت تکامل روح است که با فعالیّت اختیاری خویش حاصل می‌شود. راه وصول به این کمال ارتباط با کمال مطلق؛ یعنی خداوند متعال می‌باشد که در سایه این ارتباط به «مقام قرب الهی» نایل می‌شود.هدف از آفرینش انسان این است که با انجام افعال اختیاری سیر تکاملی خود را به سوی کمال نهایی بپیماید؛ وقتی انسان می‌تواند راه تکامل خویش را آزادانه و آگاهانه طی کند که هم هدف و هم راه رسیدن به آن را بشناسد، پس مقتضای حکمت الهی این است که ابزار و وسایل لازم را برای تحصیل چنین شناخت‌هایی در اختیار بشر قرار دهد. شناخت‌های عادی و متعارف که از راه حس و عقل به دست می‌آیند هر چند نقش مهمی را در تأمین نیازمندی‌های زندگی ایفا می‌کند؛ امّا برای شناختن راه کمال و سعادت حقیقی در ابعاد مختلف دنیوی و اخروی کافی نیست. و اگر راه دیگری برای رفع این کمبودها وجود نداشته باشد هدف خداوند از آفرینش انسان تحقق نخواهد یافت.با توجّه به مقدمات فوق به این نتیجه می‌رسیم که مقتضای حکمت الهی این است که راه دیگری بجز عقل و حس برای شناختن مسیر تکا قرآن و اهل بيت عليهم السلام رمزماندگاري...ادامه مطلب

سؤالدیدگاه معتزله و اشاعره در لزوم بعثت چیست؟معتزله، متکلمان عقل‌گرای مسلمان، معتقد بودند حسن و خوبی ارسال پیامبران و بعثت با عقل فهمیده می‌شود. آن‌ها معتقد بودند که ضرورت و وجوب بعثت انبیاء را تنها بر اساس قاعده لطف می‌توان توضیح داد. در مقابل اشاعره می‌گویند تنها می‌توان خوبی ارسال رسل را فهمید اما نمی‌توان ضرورت و وجوب آن را از عقل دریافت کرد.اختلاف در حسن و قبحنقطه اختلاف معتزله و اشاعره در بسیاری از مسائل اسلامی و نکته اساسی که ریشه اختلاف این دو گروه کلامی است مسئله حسن و قبح عقلی است. معتزله و شیعه معتقدند که حسن و قبح عقلی است؛ یعنی عقل قادر است تشخیص بدهد که چه کاری خوب است و حسن، و چه کاری بد است و قبیح؛ و این که هر کاری و هر صفتی که عقل ما آن را خوب و حَسَن تشخیص داد می‌توانیم آن کار و آن صفت را به خداوند نسبت بدهیم یا وجوب آن کار را بر خداوند لازم بدانیم. اما اشاعره می‌گویند که حسن و قبح عقلی وجود ندارد یعنی عقل نمی‌تواند حسن و قبح حقیقی اشیاء را تشخیص بدهد. هر کاری را خدا انجام دهد و به آن امر کند حسن است و اگر انجام نداد و از آن نهی نمود قبیح و بد بوده که انجام نداده و نهی نموده است.اختلاف در ضرورت بعثت انبیادر بحث ارسال پیامبران و بعثت مسئله حسن و قبح عقلی دخیل است. معتزله معتقدند که ارسال و بعثت پیامبران از جمله افعالی است که عقل آدمی آن را حسن می‌شمارد، و هر کاری حسن باشد، عقل می‌تواند لزوم و وجوب آن کار را به خداوند نسبت بدهد. پس بر خداوند بعثت انبیاء واجب است.اما اشاعره می‌گویند: عقل نمی‌تواند ضرورت و وجوب ارسال پیامبران را تشخیص بدهد و نباید عقل ما در این مسئله نظر دهد زیرا چنین کاری مستلزم آن است که خداوند در آن فعل مجبور باشد در حالی که خداوند فعال ما یش قرآن و اهل بيت عليهم السلام رمزماندگاري...ادامه مطلب

سؤالآیا در خصوص بعثت انبیاء ضرورت و فرضی بر خداوند است؟فرستادن پیامبران یکی از موارد قاعده لطف است که علمای علم کلام آن را بر خداوند واجب می‌دانند.قاعده لطفدر علم کلام، قاعده‌ای مطرح است تحت عنوان قاعده لطف، طبق این قاعده، لطف چیزی است که مکلف با بودن آن به انجام طاعت نزدیک‌تر و از انجام معصیت دورتر می‌گردد.طبق نظر علمای بزرگ شیعه، لطف از سوی خداوند واجب است زیرا بواسطه آن غرض شارع حاصل می‌گردد. خواجه طوسی و علامه حلّی می‌فرمایند: لطفی که فعل خدای متعال است، انجام چنین لطفی بر خداوند واجب است (که یکی از موارد این لطف ارسال پیامبران و انزال کتب وتعیین امام است).[۱]ارسال نبی و قاعده لطفچرا نبوت و ارسال پیامبران از جانب خداوند لطف است؟ مرحوم مظفر می‌فرماید:انسان مخلوق عجیبی است نفس او ترکیبی است از بواعث خیر و فساد، نفس حیوانی دائم او را به سمت بدیها و زشتی‌ها سوق می‌دهد و از طرف دیگر خداوند، عقل هادی مرشد را در انسان قرار داده است که او را به سمت صلاح و خیرات می‌خواند. بین نفس و عقل دائماً کشمکش و نزاع وجود دارد اگر عقل بر هوا پیروز شود انسان را به اعلی علیین می‌برد و اگر نفس بر عقل غالب شود او را تا مرتبه بهائم پائین آورده و او را از اخسرین می‌سازد در این میان نفس بیشتر بر عقل غالب می‌شود از این رو می‌بینیم اکثر مردم در ضلالت فرورفته و از هدایت بدورند. هم چنین انسان به دلیل قصور عقلش قادر نیست هر آنچه به نفع یا ضرر اوست بشناسد بنابراین انسان بسیار محتاج است به اینکه کسی راه را به او بشناساند و طریق را آشکار کند… پس واجب است که خداوند تعالی به دلیل رحمت و لطف به مردم برخی را مبعوث کند تا آنها را از آنچه به ضرر آنهاست ترسانده و به آنچه به نفع آنهاست بشارت دهد اما این وجوب به این قرآن و اهل بيت عليهم السلام رمزماندگاري...ادامه مطلب

معرفی و ویژگی‌هادر روایات اهل‌بیت(ع) از مصحف فاطمه(س) یاد شده که به حضرت فاطمه(س) الهام شده است.[۱] برخی از این روایات سندهای صحیحی دارند. به همین دلیل، در اصل وجود چنین کتابی تردید نشده است.[۱] از جملهٔ این روایات صحیح، نقلی از امام صادق(ع) در پاسخ به سؤال یکی از شیعیان دربارهٔ مصحف فاطمه(س) است. در این نقل جزئیاتی دربارهٔ این مصحف، از جمله املاء آن در دوران هفتاد و پنج روزهٔ حیات حضرت فاطمه(س) پس از رسول خدا(ص)، ارائه شده است.[۲]روایات مربوط به وجود مصحف فاطمه(س) در قدیمی‌ترین منابع روایی شیعه، چون بصائر الدرجات[۳] و الکافی[۴] آمده است. بیشترین روایات مربوط به این مصحف را علامه مجلسی در باب‌های مربوط به علوم اهل‌بیت(ع) آورده است.[۵]بنا بر روایات اهل‌بیت(ع)، این مصحف به دست کسی نرسیده و نزد امامان شیعه محفوظ است.[۶] در برخی از این روایات حجم این مصحف سه برابر قرآن برشمرده شده است.[۷] از وجود چنین مصحفی در زمینهٔ معارف باطنی شیعی استفاده شده است.[۸]اختلاف در محتوای برخی روایات پیرامون مصحف فاطمه(س) و گاه تعارض ظاهری آنها موجب شده تا داوری‌های محققان در مورد جزئیات این مصحف یکسان نباشد.[۹] املاکننده و نویسندهدربارهٔ املاکنندهٔ مصحف فاطمه(س)، در روایت از افراد مختلفی یاد شده است؛ خدا، فرشته، جبرئیل و رسول خدا(ص) از جمله افراد ذکر شده در روایات هستند.[۱۰] علامهٔ مجلسی میان این روایات جمع کرده است. برخی محققان آن را بهترین وجه جمع میان این اقوال دانسته‌اند.[۱۱] او مراد از رسول‌الله(ص) در این روایات را همان جبرئیل دانسته است.[۱۲] عالمان دیگری از جمله سید محسن امین عاملی،[۱۳] سید جعفر مرتضی عاملی[۱۴] و سید محمدحسین فضل‌الله[۱۵] راهی برای جمع این روایات ابراز داشته‌اند.همهٔ عالمان ش قرآن و اهل بيت عليهم السلام رمزماندگاري...ادامه مطلب

سؤالحضرت فاطمه(س) که بود و چه جایگاهی در اسلام دارد؟پاسخفاطمه زهرا دختر پیامبر اسلام(ص) و همسر حضرت علی(ع) و مادر امام حسن(ع) و امام حسین(ع)، از زنان بزرگ جهان اسلام است. شیعیان اعتقاد به عصمت حضرت زهرا(سلام الله علیها) دارند و روایات زیادی مبنی بر عظمت جایگاه او و فضائلش از جمله عبادات طولانی نقل کردند. پیامبر اسلام(ص) بسیار او را دوست داشت و گفته است:«فاطمه پاره تن من است و هرکس فاطمه را برنجاند من را رنجانده است.»فاطمه زهرا در سال پنجم بعثت در مکه متولد شد و در سال دوم هجرت با امام علی(ع) ازدواج کرد. یکی از اتفاق‌های مهم زندگی‌اش، پس گرفتن فدک توسط خلیفه وقت از او بود که با اعتراض و خطبه او روبرو شد. از حضرت زهرا(س) دو خطبه نقل شده است. اولین آن درباره غصب فدک است که در مسجد خطاب به مردان و زنان گفته شد. و دومی در خانه، میان زنان مهاجر و انصار بود که درباره غصب خلافت و مظلومیت علی(ع) و خطرات آینده برای امت اسلامی بود.از سیره عبادی فاطمه(س)، نماز و عبادت‌های طولانی زیاد، انفاق و صدقه دادن، ایثار و… ذکر شده است.ولادتمشهور شیعیان ولادت حضرت زهرا(س) را سال پنجم بعثت می‌دانند. طبق این قول، حضرت زهرا(س) هشت سال قبل از هجرت و در مکه و بیستم ماه جمادی الثانی متولد شد.[۱] از دیگر اقوال درباره سال تولد ایشان، سال دوم بعثت،[۲] پنج سال قبل از بعثت، دو سال قبل از بعثت است.[۳]فاطمه آخرین فرزند پیامبر اسلام از حضرت خدیجه(س) است. همه برادران و خواهران حضرت فاطمه در زمان حیات پیامبر از دنیا رفتند. حضرت خدیجه(س) در زمانی که فاطمه پنج سال داشت از دنیا رفت.[۴]ازدواج و زندگی با حضرت علی(ع)حضرت زهرا(س) در سال اول هجرت و در نه سالگی با امام علی(ع) ازدواج کرد و در سال دوم مراسم عروسی انجام گرفت. قرآن و اهل بيت عليهم السلام رمزماندگاري...ادامه مطلب

معنای تحجرتحجر در لغت به معنای «سخت‌شدن مانند سنگ» و در اصطلاح به معنای ذهن بسته و تنگ نظری و اندیشه راکد و ساکن است. به کسی متجر می‌گویند که اندیشه پویایی نداشته باشد و خشک مغز و بسته‌ذهن باشد.[۱] «تحجرگرایی» به‌ آن‌ دسته‌ از نگرش‌های‌ دینی‌ گفته‌ می‌شود که‌ از شکفتن‌ اندیشه‌ دینی‌ و برقراری‌ تعامل‌ نظری‌ و عملی‌ با جامعه‌ و سیاست‌ پرهیز می‌کند.[۲]ویژگی متحجرینشهید مطهری جریان متحجرین را همواره از عوامل انحطاط مسلمانان می‌دانست.مطهری، متحجر را دگم‌اندیش‌ و جمودباور می داند که حاضر نیست‌ به‌ اندیشه‌ها و ایده‌های‌ غیر از خود کمترین‌ توجه‌ای‌ داشته‌ باشد.[۳]شهید مطهری معتقد است متحجرین، کهنه‌گراها و مرتجعینی هستند که تلاش می‌کنند تا قطعه تاریخی صدر اسلام را با تمام ویژگی‌ها و مختصات پدیداری‌اش، نظیر شرایط جغرافیایی، اجتماعی و روانی، در زمان حال و آینده باز تولید کنند. آنها از هر چه نو است متنفرند و جز با کهنه خو نمی‌گیرند. از نظر آنها دین مأمور حفظ آثار باستانی است و نزول قرآن برای آن است که جریان زمان را متوقف کند و اوضاع جهان را به همان حالی که هست میخکوب نماید. آنها معتقدند که هر وضعی که در قدیم بوده است، جزء مسائل و شعائر دینی است و باید حفظ و نگهداری شوند. آنها از اسلام جز آموزه‌های بسته، رسوب‌شده و انعطاف‌ناپذیر انتظار ندارند و همواره راکد و تحول ناپذیرند.[۴]او انسانِ گرفتار تعصب‌ها و تحجرها را از آزادی معنوی و عقلی محروم می‌داند.[۵] وی اعتقاد دارد بعضی افراد به حکم جمودی که دارند خیال می‌کنند دین اسلام آمده است که اوضاع عالم را از هر جهت ثابت و دنیا را به شکل موزه آثار باستانی درآورد. از این رو با هر چیز تازه‌ای مخالفند؛ هرچند شاید آن چیز تازه با هدف‌های دین اسلام سازگار قرآن و اهل بيت عليهم السلام رمزماندگاري...ادامه مطلب

سؤالامیرمومنان فرمود: «عزیز شما به سفری رفته است و فرق آن با دیگر سفرها این است که او دیگر بر نمی‌گردد و شما باید به سوی او بروید.» دربارهٔ این روایت توضیح دهید.پاسخامیرمومنان سلام الله علیه در حدیثی مرگ را به سفری بدون بازگشت تشبیه کرده است؛ سفری که برای مسافر آن بازگشتی وجود ندارد و این انسان‌های زنده هستند که به سوی شخص درگذشته سفر خواهند کرد.در روایات تعابیر دیگری نیز دربارهٔ مرگ وجود دارد و آن‌ را به انتقال از مکانی به مکان دیگر یا تعویض لباس تشبیه کرده‌اند. امیرمومنان سلام الله علیه در دیدار بازماندگان یکی از مسلمانان درگذشته، فرمود:إِنَّ هَذَا الْاَمْرَ لَیسَ لَکُمْ بَدَاَ وَ لَا إِلَیکُمُ انْتَهَی وَ قَدْ کَانَ صَاحِبُکُمْ هَذَا یسَافِرُ فَعُدُّوهُ فِی بَعْضِ اَسْفَارِهِ فَإِنْ قَدِمَ عَلَیکُمْ وَ إِلَّا قَدِمْتُمْ عَلَیهِ؛ این کار نه با شما آغاز گردید و نه بر شما پایان خواهد رسید. این رفیق شما به سفر می‌رفت، کنون او را در یکی از سفرهایش بشمارید. اگر نزد شما بازگشت چه خوب، وگرنه شما روی بدو می‌آرید.[۱]برخی شارحان نهج البلاغه این حکمت را به شعر درآورده‌اند:ز قومی مُرد شخصی و علی گفتنباید از غم مرگش برآشفتشما آغاز این مردن نبودیدنه در پایان آن منزل نمودیدسفر می‌کرد یار باوفاتانبگوییدش سفر رفته است او هاناگر ناید که تا بیند شما راشما خواهید رفت و دید او را[۲] ابن‌ میثم بحرانی، متکلم و فقیه شیعه در قرن هفتم قمری، در شرح نهج‌ البلاغهٔ خود تحلیل امام علی(ع) از مرگ را برای شخص مصیبت‌دیده آرامش‌بخش و اقناع‌کننده بر شمرده است.[۳]میرزا حبیب‌الله خویی (۱۲۶۵-۱۳۲۴ق)، فقیه و شارح نهج البلاغه، این سخن امام علی(ع) دربارهٔ مرگ را فصیح و اقناع‌کننده بر شمرده است. از نظر او، امام(ع) در قرآن و اهل بيت عليهم السلام رمزماندگاري...ادامه مطلب