سلام بر فاطمه زهرا الگوی دفاع از ولایت

حديث جابر به حديث لوح نيز معروف است؛ اين روايت که از جابر نقل شده و در آن از لوح حضرت زهرا ـ سلام الله عليها ـ نام برده شده و به معرفي آن مي پردازد در کتب معتبر حديثي نقل شده است؛ ولي نقل آن به دو گونه مي باشد:

1ـ در عده اي از احاديث بنابر مناسبت هائي، خود جابر روايت را براي افراد مختلف نقل مي کند که غالباً مختصر و نقل به معني مي باشد و محتواي لوح را گزارش مي دهد.

2ـ نوع دوم از نقل حديث که کامل است و متن لوح نيز در آن ذکر شده، روايتي است که امام صادق ـ عليه السلام ـ بدين گونه نقل مي کند که ما به خاطر کامل بودن آن را نقل مي کنيم.

متن عربي حديث:

مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى وَ مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ ظَرِيفٍ وَ عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ صَالِحِ بْنِ أَبِي حَمَّادٍ عَنْ بَكْرِ بْنِ صَالِحٍ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ:

«قَالَ أَبِي‏ لِجَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْأَنْصَارِيِّ- إِنَّ لِي إِلَيْكَ حَاجَةً فَمَتَى يَخِفُّ عَلَيْكَ أَنْ أَخْلُوَ بِكَ فَأَسْأَلَكَ عَنْهَا فَقَالَ لَهُ جَابِرٌ أَيَّ الْأَوْقَاتِ أَحْبَبْتَهُ فَخَلَا بِهِ فِي بَعْضِ الْأَيَّامِ فَقَالَ لَهُ يَا جَابِرُ أَخْبِرْنِي عَنِ‏ اللَّوْحِ‏ الَّذِي‏ رَأَيْتَهُ فِي يَدِ أُمِّي فَاطِمَةَ ع بِنْتِ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ مَا أَخْبَرَتْكَ بِهِ أُمِّي أَنَّهُ فِي ذَلِكَ اللَّوْحِ مَكْتُوبٌ فَقَالَ جَابِرٌ أَشْهَدُ بِاللَّهِ أَنِّي دَخَلْتُ عَلَى أُمِّكَ فَاطِمَةَ ع فِي حَيَاةِ رَسُولِ اللَّهِ ص فَهَنَّيْتُهَا بِوِلَادَةِ الْحُسَيْنِ وَ رَأَيْتُ فِي يَدَيْهَا لَوْحاً أَخْضَرَ ظَنَنْتُ أَنَّهُ مِنْ زُمُرُّدٍ وَ رَأَيْتُ فِيهِ كِتَاباً أَبْيَضَ شِبْهَ لَوْنِ الشَّمْسِ فَقُلْتُ لَهَا بِأَبِي وَ أُمِّي يَا بِنْتَ رَسُولِ اللَّهِ ص مَا هَذَا اللَّوْحُ فَقَالَتْ هَذَا لَوْحٌ أَهْدَاهُ اللَّهُ إِلَى رَسُولِهِ ص فِيهِ اسْمُ أَبِي وَ اسْمُ بَعْلِي وَ اسْمُ ابْنَيَّ وَ اسْمُ الْأَوْصِيَاءِ مِنْ وُلْدِي وَ أَعْطَانِيهِ أَبِي لِيُبَشِّرَنِي بِذَلِكَ قَالَ جَابِرٌ فَأَعْطَتْنِيهِ أُمُّكَ فَاطِمَةُ ع فَقَرَأْتُهُ وَ اسْتَنْسَخْتُهُ فَقَالَ لَهُ أَبِي فَهَلْ لَكَ يَا جَابِرُ أَنْ تَعْرِضَهُ عَلَيَّ قَالَ نَعَمْ فَمَشَى مَعَهُ أَبِي إِلَى مَنْزِلِ جَابِرٍ فَأَخْرَجَ صَحِيفَةً مِنْ رَقٍ‏ فَقَالَ يَا جَابِرُ انْظُرْ فِي كِتَابِكَ لِأَقْرَأَ أَنَا عَلَيْكَ فَنَظَرَ جَابِرٌ فِي نُسْخَةٍ فَقَرَأَهُ أَبِي فَمَا خَالَفَ حَرْفٌ حَرْفاً فَقَالَ جَابِرٌ فَأَشْهَدُ بِاللَّهِ أَنِّي هَكَذَا رَأَيْتُهُ فِي اللَّوْحِ مَكْتُوباً بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ* هَذَا كِتَابٌ‏ مِنَ اللَّهِ الْعَزِيزِ الْحَكِيمِ*- لِمُحَمَّدٍ نَبِيِّهِ وَ نُورِهِ وَ سَفِيرِهِ وَ حِجَابِهِ وَ دَلِيلِهِ‏ نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمِينُ‏ مِنْ عِنْدِ رَبِّ الْعَالَمِينَ عَظِّمْ يَا مُحَمَّدُ أَسْمَائِي وَ اشْكُرْ نَعْمَائِي وَ لَا تَجْحَدْ آلَائِي إِنِّي‏ أَنَا اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا أَنَا قَاصِمُ الْجَبَّارِينَ وَ مُدِيلُ الْمَظْلُومِينَ وَ دَيَّانُ الدِّينِ إِنِّي‏ أَنَا اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا أَنَا فَمَنْ رَجَا غَيْرَ فَضْلِي أَوْ خَافَ غَيْرَ عَدْلِي عَذَّبْتُهُ‏ عَذاباً لا أُعَذِّبُهُ‏ أَحَداً مِنَ الْعالَمِينَ‏ فَإِيَّايَ فَاعْبُدْ وَ عَلَيَّ فَتَوَكَّلْ إِنِّي لَمْ أَبْعَثْ نَبِيّاً فَأُكْمِلَتْ أَيَّامُهُ وَ انْقَضَتْ مُدَّتُهُ إِلَّا جَعَلْتُ لَهُ وَصِيّاً وَ إِنِّي فَضَّلْتُكَ عَلَى الْأَنْبِيَاءِ وَ فَضَّلْتُ وَصِيَّكَ عَلَى الْأَوْصِيَاءِ وَ أَكْرَمْتُكَ بِشِبْلَيْكَ‏ وَ سِبْطَيْكَ حَسَنٍ وَ حُسَيْنٍ فَجَعَلْتُ حَسَناً مَعْدِنَ عِلْمِي بَعْدَ انْقِضَاءِ مُدَّةِ أَبِيهِ وَ جَعَلْتُ حُسَيْناً خَازِنَ وَحْيِي وَ أَكْرَمْتُهُ بِالشَّهَادَةِ وَ خَتَمْتُ لَهُ بِالسَّعَادَةِ فَهُوَ أَفْضَلُ مَنِ اسْتُشْهِدَ وَ أَرْفَعُ الشُّهَدَاءِ دَرَجَةً جَعَلْتُ كَلِمَتِيَ التَّامَّةَ مَعَهُ وَ حُجَّتِيَ الْبَالِغَةَ عِنْدَهُ بِعِتْرَتِهِ أُثِيبُ وَ أُعَاقِبُ أَوَّلُهُمْ عَلِيٌّ سَيِّدُ الْعَابِدِينَ وَ زَيْنُ أَوْلِيَائِيَ الْمَاضِينَ‏ وَ ابْنُهُ شِبْهُ جَدِّهِ الْمَحْمُودِ مُحَمَّدٌ الْبَاقِرُ عِلْمِي وَ الْمَعْدِنُ لِحِكْمَتِي سَيَهْلِكُ الْمُرْتَابُونَ فِي جَعْفَرٍ الرَّادُّ عَلَيْهِ كَالرَّادِّ عَلَيَّ حَقَّ الْقَوْلُ مِنِّي لَأُكْرِمَنَّ مَثْوَى جَعْفَرٍ وَ لَأَسُرَّنَّهُ فِي أَشْيَاعِهِ وَ أَنْصَارِهِ وَ أَوْلِيَائِهِ أُتِيحَتْ‏ بَعْدَهُ مُوسَى فِتْنَةٌ عَمْيَاءُ حِنْدِسٌ- لِأَنَّ خَيْطَ فَرْضِي لَا يَنْقَطِعُ وَ حُجَّتِي لَا تَخْفَى وَ أَنَّ أَوْلِيَائِي يُسْقَوْنَ بِالْكَأْسِ الْأَوْفَى مَنْ جَحَدَ وَاحِداً مِنْهُمْ فَقَدْ جَحَدَ نِعْمَتِي وَ مَنْ غَيَّرَ آيَةً مِنْ كِتَابِي فَقَدِ افْتَرَى عَلَيَّ وَيْلٌ لِلْمُفْتَرِينَ الْجَاحِدِينَ عِنْدَ انْقِضَاءِ مُدَّةِ مُوسَى عَبْدِي وَ حَبِيبِي وَ خِيَرَتِي فِي عَلِيٍّ وَلِيِّي وَ نَاصِرِي وَ مَنْ أَضَعُ عَلَيْهِ أَعْبَاءَ النُّبُوَّةِ وَ أَمْتَحِنُهُ بِالاضْطِلَاعِ بِهَا يَقْتُلُهُ عِفْرِيتٌ مُسْتَكْبِرٌ يُدْفَنُ فِي الْمَدِينَةِ الَّتِي بَنَاهَا الْعَبْدُ الصَّالِحُ‏  إِلَى جَنْبِ شَرِّ خَلْقِي حَقَّ الْقَوْلُ مِنِّي لَأَسُرَّنَّهُ بِمُحَمَّدٍ ابْنِهِ وَ خَلِيفَتِهِ مِنْ بَعْدِهِ وَ وَارِثِ عِلْمِهِ فَهُوَ مَعْدِنُ عِلْمِي وَ مَوْضِعُ سِرِّي وَ حُجَّتِي عَلَى خَلْقِي لَا يُؤْمِنُ عَبْدٌ بِهِ إِلَّا جَعَلْتُ الْجَنَّةَ مَثْوَاهُ وَ شَفَّعْتُهُ فِي سَبْعِينَ مِنْ أَهْلِ بَيْتِهِ كُلُّهُمْ قَدِ اسْتَوْجَبُوا النَّارَ وَ أَخْتِمُ بِالسَّعَادَةِ لِابْنِهِ عَلِيٍّ وَلِيِّي وَ نَاصِرِي وَ الشَّاهِدِ فِي خَلْقِي وَ أَمِينِي عَلَى وَحْيِي أُخْرِجُ مِنْهُ الدَّاعِيَ إِلَى سَبِيلِي وَ الْخَازِنَ لِعِلْمِيَ الْحَسَنَ وَ أُكْمِلُ ذَلِكَ بِابْنِهِ م‏ح‏م‏د رَحْمَةً لِلْعَالَمِينَ عَلَيْهِ كَمَالُ مُوسَى وَ بَهَاءُ عِيسَى وَ صَبْرُ أَيُّوبَ فَيُذَلُّ أَوْلِيَائِي فِي زَمَانِهِ وَ تُتَهَادَى رُءُوسُهُمْ كَمَا تُتَهَادَى رُءُوسُ التُّرْكِ وَ الدَّيْلَمِ فَيُقْتَلُونَ وَ يُحْرَقُونَ وَ يَكُونُونَ خَائِفِينَ مَرْعُوبِينَ وَجِلِينَ تُصْبَغُ الْأَرْضُ بِدِمَائِهِمْ وَ يَفْشُو الْوَيْلُ وَ الرَّنَّةُ فِي نِسَائِهِمْ أُولَئِكَ أَوْلِيَائِي حَقّاً بِهِمْ أَدْفَعُ كُلَّ فِتْنَةٍ عَمْيَاءَ حِنْدِسٍ وَ بِهِمْ أَكْشِفُ الزَّلَازِلَ وَ أَدْفَعُ الْآصَارَ وَ الْأَغْلَالَ‏ أُولئِكَ عَلَيْهِمْ‏ صَلَواتٌ مِنْ رَبِّهِمْ‏ وَ رَحْمَةٌ وَ أُولئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ‏:" قَالَ عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ سَالِمٍ قَالَ أَبُو بَصِيرٍ لَوْ لَمْ تَسْمَعْ فِي دَهْرِكَ إِلَّا هَذَا الْحَدِيثَ لَكَفَاكَ فَصُنْهُ إِلَّا عَنْ أَهْلِهِ».[1]

ترجمه حديث:

امام صادق ـ عليه السلام ـ مي فرمايد:

روزي پدرم (امام باقر ـ عليه السلام ـ ) به جابر بن عبد الله گفت: جابر کي وقت داري با هم خلوت کنيم و با يکديگر حرف بزنيم و از تو سوالي بپرسم؟

جابر گفت: هر وقت که شما بفرمائيد. وقتي تعيين شد و در آن وقت پدرم و جابر با يکديگر خلوت کردند. پدرم به جابر فرمود: جابر خبر بده به من از لوحي که در دست مادرم فاطمه ديدي و از آن چه مادرم از آن لوح به تو خبر داد.

جابر گفت: شهادت مي دهم که روزي پيش مادرتان رفتم تا ولادت امام حسين ـ عليه السلام ـ را تبريک بگويم و در دست ايشان لوح سبزي ديدم که فکر کردم زمرد است و در آن لوح نوشته سفيدي ديدم مثل رنگ خورشيد. به ايشان گفتم: پدر و مادرم فدايت اين لوح چيست؟

در جواب فرمودند: اين لوحي است که خداوند به پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ اهدا کرده و در آن اسم پدرم، همسرم و اسم دو پسرم و اوصيا بعد از آن ها ذکر شده و پدرم آن را به من بخشيد تا مرا خشنود کند.

جابر مي گويد: مادرتان آن لوح را به من داد و من آن را خواندم و از آن يک نسخه نوشتم.

پدرم فرمود: جابر آيا مي تواني آن چه را نوشتي به من نشان دهي؟

جابر گفت: بله! سپس هر دو به خانه جابر رفتند و جابر صحيفه اي که از پوست آهو بود بيرون آورد. پدرم فرمود: جابر نگاه کن به صحيفه اي که داري تا من آن را (از حفظ) بر تو بخوانم. جابر به صحيفه نگاه کرد و پدرم کلمه به کلمه آن را خواند و جابر شهادت داد که هر چه امام خوانده عين همان صحيفه است.

(متن صحيفه اين بود) بسم الله الرحمن الرحيم اين کتابي است (از خداوند عزيز و حکيم)[2] بر پيامبرش، نورش، دليلش، سفير و حجابش محمد ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ که آن (را روح الامين از جانب خدا آورده).[3]

اي محمد نام هاي مرا بزرگ شمار و به نعمت هاي من شکر کن، و لطف هاي مرا انکار نکن (منم خداي واحد)[4] همان که شکننده جباران و انتقام جوي مظلومان و جزا دهنده قيامت هست. براستي منم خداي واحد پس هر که به غير فضل من اميدوار باشد و جز از عدل من از چيز ديگري بترسد (او را چنان عذاب مي کنم که تا حالا کسي را آن گونه عذاب نکرده ام)[5]  پس مرا عبادت کن و بر من توکل کن. به درستي من هيچ پيامبر را مبعوث نکرده ام مگر آن که بعد از وفاتش براي او خليفه اي تعيين کرده ام. و من تو را بر تمام پيامبران فضيلت دادم. و اوصيا تو را به اوصيا و انبيا پيشين فضيلت دادم. و تو را به خاطر دو نوه ات حسن و حسين اکرام کردم و حسن معدن علم الهي است بعد از پدرش و حسين خازن وحي من است و او را با شهادت ارجمند ساختم و عاقبت او را ختم به سعادت کردم و او افضل شهيدان است و بالاترين درجه شهدا مال اوست. من کلمه تامه ام را همراه او کردم و حجت رساي خود را نزد او نهادم و به وسيله خاندان او عذاب کنم و پاداش دهم.

(جانشينان پيامبر اسلام –صلي الله عليه و آله و سلم- بعد از امام حسين -عليه السلام-)

اول آنها: علي سيد عابدين و زيور دوستان است.

دوم: پسرش محمد (هم نام جدش) شکافنده علوم، و معدن حکمت الهي است.

سوم: جعفر است که هر کس او را رد کند مرا رد کرده هر آينه گرامي دارم جعفر را و او را در مورد دوستانش پس از وي شاد سازم.

 چهارم: موسي است که بر آشوبي سخت و گيج کننده دچار مي شود زيرا رشته عهد من قطع نمي شود و حجت نهان نماند و به راستي دوستانم از جام سرشار بنوشند و هر کسي يکي از آنان را منکر باشد منکر نعمت من شده و هر که يک آيه از کتاب مرا برگرداند بر من افترا بسته.

پنجم: واي بر کسي که بعد از موسي ـ عليه السلام ـ منکر علي (امام هشتم) و دوست و ياور من شود. همان که بارهاي سنگين نبوت را به دوش او گذارم و بدان وسيله او را امتحان کنم او را مردي پليد و مستکبر مي کشد و در شهري که بنده ام صالح آن را ساخته دفن مي کنند پهلوي بدترين مخلوقم (هارون) به خاک سپرده مي شود.

ششم: و وعده من ثابت است و همانا خوشحال کنم او را (امام رضا) به فرزندش محمد بن علي و محمد ـ عليه السلام ـ خليفه بعد از او، وارث علم او و معدن علم الهي و موضع سر الهي است و او حجت من بر خلق است؛ هر بنده اي به او ايمان آورد، بهشت جايگاه اوست و شفاعتش را نسبت به هفتاد تن از خاندانش که همگي سزاوار دوزخ باشند، مي پذيرم.

هفتم: عاقبت کار پسرش علي را که دوست و ياور من و گواه در ميان مخلوق من و امين وحي الهي است سعادت رسانم.

هشتم: و از او بوجود آرم دعوت کننده به سوي الهي و خزانه دار علمم حسن را.

نهم: و اين رشته را بوجود پسر او (م ح م د) که رحمت للعالمين است، کامل کنم همان که کمال موسي، رونق عيسي و صبر ايوب دارد.  در زمان غيبت او دوستان من خوار گردند و ستمگران سرهاي آنان را براي يکديگر هديه فرستند چنان که سرهاي ترک و ديلم (کفار) را بهديه فرستند.

ايشان را بکشند و بسوزانند و آن ها ترسان و بيم ناک باشند زمين از خونشان رنگين گردد و ناله و واويلا در ميان زنانشان بلند شود. آن ها دوستان حقيقي من هستند. بوسيله آن ها هر آشوب سخت و تاريک را بزدايم و به برکت آن ها شبهات و مصيبت ها را بر دارم (درود و رحمت پروردگارشان بر آن ها باد و آن ها هدايت شدگانند).

اين متن لوح معروف حضرت فاطمه ـ سلام الله عليه ـ مي باشد که در آن نام 12 امام معصوم ـ عليه السلام ـ نقل شده و به پاره اي از القاب و فضائل و تاريخ هر يک به صورت اجمالي اشاره شده است.

اسناد حديث لوح از امام صادق -عليه السلام- :

اين روايت با سند هاي مختلف و در كتاب هاي معتبر نقل شده است كه به چند نمونه اشاره مي شود:

سند اول: غیبه نعمانی[6]

مُوسَى بْنُ مُحَمَّدٍ الْقُمِّيُّ أَبُو الْقَاسِمِ‏[7] از سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الْأَشْعَرِيُّ از بَكْرِ بْنِ صَالِحٍ از عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ سَالِمٍ از أَبِي بَصِيرٍ

سند دوم: عیون اخبار الرضا شیخ صدوق[8]

أَبِي(پدر شیخ صدوق) وَ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ الْوَلِيدِ از سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ وَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيُّ از أَبِي الْخَيْرِ صَالِحِ بْنِ أَبِي حَمَّادٍ وَ الْحَسَنِ بْنِ ظَرِيفٍ‏ یا (طریف) از بَكْرِ بْنِ صَالِحٍ از عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ سَالِمٍ از أَبِي بَصِيرٍ

سند سوم: کمال الدین و تمام النعمه شیخ صدوق[9]

أَبِي(پدر شیخ صدوق)  وَ مُحَمَّدُ بْنُ مُوسَى بْنِ الْمُتَوَكِّلِ وَ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ مَاجِيلَوَيْهِ وَ أَحْمَدُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ إِبْرَاهِيمَ بْنِ هَاشِمٍ وَ الْحُسَيْنُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ بْنِ‏تَاتَانَةَ وَ أَحْمَدُ بْنُ زِيَادِ بْنِ جَعْفَرٍ الْهَمَدَانِيُّ همگی از عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ بْنِ هَاشِمٍ از أَبِيهِ (إِبْرَاهِيمَ بْنِ هَاشِمٍ) از بَكْرِ بْنِ صَالِحٍ  از عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ سَالِمٍ از أَبِي بَصِيرٍ

سند چهارم: الاختصاص شیخ مفید[10]

مُحَمَّدُ بْنُ مَعْقِلٍ از أَبِي(پدرش معقل) از عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيِّ از الْحَسَنُ بْنُ ظَرِيفِ بْنِ نَاصِحٍ  از بَكْرِ بْنِ صَالِحٍ

عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ سَالِمٍ از أَبِي بَصِيرٍ

سندپنجم: الغیبه شیخ طوسی[11]

و أَخْبَرَنِي جَمَاعَةٌ از أَبِي جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ سُفْيَانَ الْبَزَوْفَرِيِ‏ از أَبِي عَلِيٍّ أَحْمَدَ بْنِ إِدْرِيسَ وَ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيِّ از أَبِي الْخَيْرِ صَالِحِ بْنِ أَبِي حَمَّادٍ الرَّازِيِ‏ وَ الْحَسَنِ بْنِ ظَرِيفٍ از بَكْرِ بْنِ صَالِحٍ از عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ سَالِمٍ از أَبِي بَصِيرٍ

سند ششم: امالی شیخ طوسی[12] و بشاره المصطفی لشیعه المرتضی طبری[13]

أَبُو مُحَمَّدٌ الْفَحَّامُ[14] (وي از علماي اهل سنت و شافعي مذهب است و ثقه مي باشد و اين يعني حديث جابر را اهل سنت نيز نقل كرده اند) از (از عموی خود عمرو بن يحيي الفحام) از أَبُو الْعَبَّاسِ أَحْمَدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَلِيِّ الرَّأْسُ از أَبُو عَبْدِ اللَّهِ عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الْعَمْرِيُّ از أَبُو سَلَمَةَ يَحْيَى بْنُ الْمُغِيرَةِ از أَخِي (از برادرش یعنی) مُحَمَّدُ بْنُ الْمُغِيرَةِ از مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ

سند هفتم: کافی کلینی[15]

مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى وَ مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ از  عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ از  الْحَسَنِ بْنِ ظَرِيفٍ از صَالِحِ بْنِ أَبِي حَمَّادٍ از  بَكْرِ بْنِ صَالِحٍ از  عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ سَالِمٍ از أَبِي بَصِيرٍ

سند هشتم: کافی کلینی[16]

عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدٍ  از  عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ از  الْحَسَنِ بْنِ ظَرِيفٍ از صَالِحِ بْنِ أَبِي حَمَّادٍ از  بَكْرِ بْنِ صَالِحٍ از  عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ سَالِمٍ از أَبِي بَصِيرٍ (برخي گفته اند سند دوم اين گونه است: علي بن محمد از صالح بن أبي حماد از بكر بن صالح از عبد الرحمن بن سالم از أبي بصير؛ ولي علامه مجلسي با استناد به روايت شيخ صدوق ثابت مي كند اولي درست است)

نتیجه گیری:

با توجه به اين هشت سند و اسنادي كه خود جابر مستقيما اين روايت را نقل كرده است، سند حديث جابر معروف به حديث لوح مستند، معتبر و قابل استناد مي باشد و از سويي، روايات فروان ديگري نيز وجود دارد كه نام تك تك ائمه اطهار عليهم السلام در آنها آمده است و جاي انكار و ترديد باقي نمي ماند كه نام امامان دوازده گانه از اول مشخص بود.