پیشاپیش عید فطرتان مبارک

پرسش: اين جملات «اللهم اخرجنا من كل سوء اخرجت محمد و آل محمد» ازكيست و با عصمت ائمه ـ عليهم السّلام ـ سازگار است؟ آيا ما هم مي توانيم در نيكي‌هايي كه پيامبر و ائمه وارد شده‌اند، داخل شويم؟

پاسخ:

شيخ طوسي در كتاب مصباح المتهجد فصلي به عنوان اعمال شب و روز فطر آورده است و همه فصل را با يك سند آغاز كرده كه ابوالبختري وهب بن وهب از امام صادق ـ عليه السّلام ـ از پدرش از مولا اميرالمؤمنين ـ عليه السّلام ـ نقل كرده و پس از اعمال شب فطر به مستحبات روز و نماز عيد فطر و قنوتش مي‌رسد كه اين دعاي مورد پرسش را ذكر مي‌كند.(1) و با توجه به اين كه در كتاب‌هاي  ديگر روايي، اين قنوت با تفاوتي در كلمات از امام صادق ـ عليه السّلام ـ نقل شده است.(2) بنابراين، قنوت نماز فطر توسط امام صادق ـ عليه السّلام ـ از اميرالمؤمنين ـ عليه السّلام ـنقل شده است است.

در اين دعا جمله‌اي كه نمازگزار عرضه مي‌دارد:(( بار پروردگارا ما را از همه زشتي‌ها كه محمد و آل محمد را خارج ساختي، بيرون ساز.)) و اين جمله نه به اين معناست كه پيامبر و اهل بيتش كارهاي ناپسندي را انجام مي‌دادند و خداوند آنان را از اين بدي‌‌ها بيرون آورده بلكه مراد اين است كه خداوند براي الگو قرار دادن معصومين ـ عليهم السّلام ـ براي هدايت جامعه از روي لياقتي كه آن حضرات داشتند، بر آنها لطف و عنايت نمود و هديه‌اي بزرگ يعني عصمت را به آنها عطا كرد كه با اين هديه و لطف الهي، اهل بيت عصمت و طهارت ـ عليهم السّلام ـ خودشان را از گناه و آلودگي‌ها دور نگه مي‌داشتند و خداوند نمي‌گذاشت، معصومين از روي فراموشي و ... خطايي انجام دهند.

لذا ما هم از خدا مي‌خواهيم كه به ما هم عنايت كرده و توفيق عبادت و دوري از گناه و هوي پرستي را مرحمت فرمايد و اين با عصمت اهل بيت ـ عليهم السّلام ـ كاملاً سازگار است. در تفسير آيه 33 سوره احزاب كه خداوند فرمود: «همانا خداوند مي‌خواهد پليدي و گناه را از شما اهل بيت دور كند» آمده است. تعبير «انما» دليل بر اين است كه اين موهبت ويژه خاندان پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ است كه خداوند اراده كرده است اينها به سوي گناه نروند و اين يك نوع لياقت و موهبتي از سوي پروردگار است تا اهل بيت ـ عليهم السّلام ـ الگوي مردم باشند و در عين داشتن قدرت و اختيار براي گناه كردن، به سراغ گناه نروند و صد البته ديگر مردمان نيز موظفند خود را از هر نوع آلودگي و گناه دور نگه دارند.(3)

بنابراين خداوند اهل بيت را عصمت عطا نموده نه اينكه آنها اهل گناه بودند و خداوند پاك‌شان ساخت. و از اين جا يعني موظف بودن همه مردم به اطاعت پروردگار به قسمت سوم پرسش نيز پاسخ داده مي‌شود كه با توجه به روايات معتبر، انسان‌ها مي‌توانند با پيروي كردن از دستورات الهي به مقامي برسند كه در روز قيامت با اهل بيت ـ عليهم السّلام ـ هم‌نشين گردند و براي رسيدن به اين درجه سزاوار است كه همواره از خداوند خواسته شود اين توفيق بندگي و رسيدن به همجواري اهل بيت عصمت و طهارت ـ عليهم السّلام ـ در بهشت را به انسان‌ها عطا نمايد.

پيامبر خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ فرموده‌اند:(( خداوند كسي را كه نفسش به اطاعت و پذيرش نصيحت‌هاي امام قرار گرفته باشد در روز قيامت و در بهشت با ما قرار مي‌دهد.))(4)

امام صادق ـ عليه السّلام ـ نيز فرمود: هر كس ما را دوست بدارد در روز قيامت با ما خواهد بود.(5)

پس اگر در قنوت نماز فطر مي‌خوانيم: «خدايا ما را در هر خيري كه محمد و آل محمد را داخل كرده‌اي، داخل كن» يعني خداوندا به ما اين توفيق و لطف و مرحمت را عنايت فرما كه در كارهاي پسنديده‌اي كه حضرت محمد ـ صلّي الله عليه و آله ـ و اهل بيت ـ عليهم السّلام ـ با آن كارها رضايت تو را جلب كرده‌اند، ما هم به سوي آن كارها و رفتار نيك حركت كنيم و رضايت تو را بدست آوريم.

پاورقی:

1. شيخ طوسي، محمد. مصباح المتهجد، بيروت، مؤسسه فقه الشيعه، 1411 هجري قمري، ص 654.

2. شيخ طوسي، محمد. التهذيب، تهران، دارالكتب الاسلاميه، 1365 هجري شمسي، ج 3، ص 139، باب 6.

3. مكارم شيرازي، ناصر. تفسير نمونه، تهران، دارالكتب الاسلاميه، 1374 هجري شمسي، ذيل آيه 33 سوره احزاب. ج 17، ص 292.

4. كليني، محمد. كافي، تهران، دارالكتب الاسلاميه، چهارم، 1365 هجري شمسي، حديث 3. ج 1، ص 404.

5. همان، ج 8، ص 106، حديث 80.